Τα ανθρώπινα πάθη είναι πάθηση; Ποια η τραγικότητα τους; Πως αντιμετωπίζονται;

Κείμενο της Ελευθερίας Φιλίππου

Οι μεγαλύτεροι παθο-λόγοι στην ιστορία της ανθρωπότητα δεν ήταν γιατροί, δεν ήταν ψυχολόγοι αλλά τρεις μεγάλοι τραγικοί. Η τραγική ποίηση δεν υμνεί, ούτε λοιδορεί και δαιμονοποιεί το πάθος, αλλά δείχνοντας την ύβρη και υπερβολή, οδηγεί στο μάθος, την κάθαρση και το ήθος.

Σήμερα, μετά από 2500 χρόνια η τραγικότητα των παθών της ποίησης του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη όχι μόνο αγγίζει αλλά συγκλονίζει ακόμη την ανθρωπότητα. Αναρωτιέται κανείς γιατί; Είναι που τα πάθη χωρίς μέτρο και φρόνηση οδηγούν στην καταστροφή αλλά και το να καταστρέψει ριζικά τα πάθη ο άνθρωπος θα είναι μία άλλη καταστροφή: δε θα είναι πια άνθρωπος!

Η σύλληψη της ύβρεως, του μέτρου και της φρόνησης θεωρώ πως ήταν μεγαλοφυής μια και η ύβρις δεν είναι όρος νομικός διότι απλά δεν μπορεί να ορισθεί και να θεσμοθετηθεί ως απαγορευτικός νόμος (αδικία, παρανομία). Άρα είναι από μόνη της η ύβρις τραγική εφόσον δεν μπορεί να ορισθεί, δεν γνωρίζουμε πότε εισερχόμαστε σε αυτήν και για αυτό δε γίνεται να απαγορευτεί. Τι μπορεί; Μπορεί να παρασταθεί (τραγωδία) και μέσω της κάθαρσης να οδηγήσει στη φρόνηση και να προληφθεί!